มหาสาวก เจตี

อิมสฺมิํ ฐาเน โย ปาสาโณ อตฺถิ, โส อนฺตรธายตุ, ปํสุ สุวิสุทฺธา โหตุ, อุทกํ มา อุฏฺฐหตูติ อธิฏฺฐาสิฯ

อิธ ราชา กิํ กาเรตีติ ปุจฺฉนฺตานมฺปิ มหาสาวกานํ เจติยานีติ วทนฺติฯ

มาลา มา มิลายนฺตุ, คนฺธา มา วินสฺสนฺตุ, ทีปา มา วิชฺฌายนฺตูติ อธิฏฺฐหิตฺวา สุวณฺณปฏฺเฏ อกฺขรานิ ฉินฺทาเปสิ –

อนาคเต ปิยโทโส นาม กุมาโร ฉตฺตํ อุสฺสาเปตฺวา อโสโก ธมฺมราชา ภวิสฺสติ, โส อิมา ธาตุโย วิตฺถาริกา กริสฺสตีติฯ

อนาคเต ทลิทฺทราชา อิมํ มณิํ คเหตฺวา ธาตูนํ สกฺการํ กโรตูติ อกฺขรํ ฉินฺทาเปสิฯ

ตาต อชาตสตฺตุนา ธาตุนิธานํ กตํ, เอตฺถ อารกฺขํ ปฏฺฐเปหีติ ปหิณิฯ

ปริกฺขีโณทานิ เม อายูติ อญฺญาสิฯ

เยสญฺจ เทวปุตฺตานํ มรณนิมิตฺตานิ อาวิ ภวนฺติฯ

นสฺสติ วต โภ เม อยํ สมฺปตฺตีติ ภยาภิภูโต อโหสิฯ

อตฺถิ นุ โข โกจิ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา โลกปิตา มโห มหาพฺรหฺมาวา, โย เม หทยนิสฺสิตํ โสกสลฺลํ สมุทฺธริตฺวา อิมํ สมฺปตฺติํ ถาวรํ กเรยฺยาติ โอโลเกนฺโต กญฺจิ อทิสฺวา ปุน อทฺทส มาทิสานํ สตสหสฺสานมฺปิ อุปฺปนฺนํ โสกสลฺลํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อุทฺธริตุํ ปฏิพโลติฯ

อปริปกฺกํ ตาวสฺส ญาณํ, กติปาหํ ปน อติกฺกมิตฺวา มยิ อินฺทสาลคุหายํ วิหรนฺเต ปญฺจ ปุพฺพนิมิตฺตานิ ทิสฺวา มรณภยภีโต ทฺวีสุ เทวโลเกสุ เทวตาหิ สทฺธิํ อุปสงฺกมิตฺวา จุทฺทส ปญฺเห ปุจฺฉิตฺวา อุเปกฺขาปญฺหวิสฺสชฺชนาวสาเน อสีติยา เทวตาสหสฺเสหิ สทฺธิํ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิสฺสตีติ จินฺเตตฺวา โอกาสํ นากาสิฯ

มม ปุพฺเพปิ เอกกสฺส คตตฺตา สตฺถารา โอกาโส นกโต, อทฺธา เม นตฺถิ มคฺคผลสฺส อุปนิสฺสโย, เอกสฺส ปน อุปนิสฺสเย สติ จกฺกวาฬปริยนฺตายปิ ปริสาย ภควา ธมฺมํ เทเสติเยวฯ อวสฺสํ โข ปน ทฺวีสุ เทวโลเกสุ กสฺสจิ เทวสฺส อุปนิสฺสโย ภวิสฺสติ, ตํ สนฺธาย สตฺถา ทมฺมํ เทเสสฺสติฯ ตํ สุตฺวา อหมฺปิ อตฺตโน โทมนสฺสํ วูปสเมสฺสามีติฯ

ทฺวีสุ เทวโลเกสุ เทวตา คเหตฺวา ธุเรน ปหรนฺตสฺส วิย สตฺถารํ อุปสงฺกมิตุํ นยุตฺตํ, อยํปน ปญฺจสิโข ทสพลสฺส อุปฏฺฐาโก วลฺลโภ อิจฺฉิติจฺฉิตกฺขเณ คนฺตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา ธมฺมํ สุณาติ, อิมํ ปุรโต เปเสตฺวา โอกาสํ กาเรตฺวา อิมินา กโตกาเส อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิสฺสามีติ โอกาสกรณตฺถํ อามนฺเตสิฯ

เอวํ มหาราช โหตุ, ภทฺทํ ตว โย ตฺวํ มํ เอหิ มาริส อุยฺยาน กีฬาทีนิ วา นฏสมชฺชาทีนิ วา ทสฺสนาย คจฺฉามาติ อวตฺวา พุทฺธํ ปสฺสิสฺสาม ธมฺมํ โสสฺสามาติ วทสีติ ทฬฺหตรํ อุปตฺถมฺเภนฺโต เทวานมินฺทสฺส วจนํ ปฏิสฺสุตฺวา อนุจริยํ สหจรณํ เอกโต คมนํ อุปาคมิฯ

วนฺเท เต ปิตรํ ภทฺเท, ติมฺพรุํ สูริยวจฺฉเส;

เยน ชาตาสิ กลฺยาณี, อานนฺทชนนี มมฯ

เอวํ วุตฺเต ภควา ปญฺจสิขํ คนฺธพฺพเทวปุตฺตํ เอตทโวจฯ สํสนฺทติ โข เต ปญฺจสิข ตนฺติสฺสโร คีตสฺสเรน คีตสฺสโร จ ตนฺติสฺสเรน, นจ ปน เต ปญฺจสิข ตนฺติสฺสโร คีตสฺสรํ อติวตฺตติ คีตสฺสโร จ ตนฺติสฺสรํฯ กทา สํยูฬฺหา ปน เต ปญฺจสิข วฺมิ คาถา พุทฺธูปสญฺหิตา ธมฺมูปสญฺหิตา สํยูปสญฺหิตา อรหนฺตูปสญฺหิตา กามูปสญฺหิตาติ –

ภควตา ปญฺจสิขสฺส โอกาโส นกโตติ เทวตา คเหตฺวา ตโตว ปฏินิวตฺเตยฺยฯ ตโต มหาชานิโย ภเวยฺย, วณฺเณ ปน กถิเต กโต ภควตา ปญฺจสิขสฺส โอกาโสติ เทวตาหิ สทฺธิํ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชนาวสาเน อสีติยา เทวตาสหสฺเสหิ สทฺธิํ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิสฺสตีติ ญตฺวา วณฺณํ กเถสิฯ

อถ โข ภควา สกฺกํ เทวานมินฺทํ เอตทโวจ ‘‘อจฺฉริยมิทํ อายสฺมโต โกสิยสฺส, อพฺภุตมิทํ อายสฺมโต โกสิยสฺส ตาว พหุกิจฺจสฺส พหุกรณียสฺส ยทิทํ อิธาคมน’’นฺติฯ

จิรปฏิกาหํ ภนฺเต ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมิตุกาโม, อปิ จ เทวานํ ตาวติํสานํ เกหิจิ เกหิจิ กิจฺจกรณีเยหิ พฺยาวโฏ, เอวาหํ นาสกฺขิํ ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมิตุํฯ

เต ‘‘ตว สนฺตกา, มม สนฺตกา’’ติ นิจฺเฉตุํ อสกฺโกนฺตา อฑฺฑํ กโรนฺติ, สกฺกํ เทวราชานํ ปุจฺฉนฺติ, โส ‘‘ยสฺส วิมานํ อาสนฺนตรํ, ตสฺส สนฺตกา’’ติ วทติฯ

ยสฺส วิมานํ โอโลเกนฺตี ฐิตา, ตสฺส สนฺตกาติ วทติฯ

อิเธว ภนฺเต กปิลวตฺถุสฺมิํ โคปิกา นาม สกฺยธีตา อโหสิ พุทฺเธ ปสนฺนา ธมฺเม ปสนฺนา สงฺเฆ ปสนฺนา สีเลสุ ปริปูรการินี, สา อิตฺถิตฺตํ วิราเชตฺวา ปุริสตฺตํ ภาเวตฺวา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนาฯ

ตสฺส ธมฺมสฺส ปตฺติยา, อาคตมฺหาสิ มาริส;

กตาวกาสา ภควตา, ปญฺหํ ปุจฺเฉมุ มาริสฯ

ปุจฺฉ วาสว มํ ปญฺหํ, ยํ กิญฺจิ มนสิจฺฉสิ;

ตสฺส ตสฺเสว ปญฺหสฺส, อหํ อนฺตํ กโรมิ เตฯ

กิํ สํโยชนา นุ โข มาริส เทวา มนุสฺสา อสุรา นาคา คนฺธพฺพา เย จญฺเญ สนฺติ ปุถุกายา, เต อเวรา อทณฺฑา อสปตฺตา อพฺยาปชฺชา วิหเรมุ อเวริโนติ อิติ จ เนสํ โหติฯ อถ จ ปน สเวรา สทณฺฑา สสปตฺตา สพฺยาปชฺชา วิหรนฺติ สเวริโนติฯ

อิสฺสามจฺฉริยสํโยชนา โข เทวานมินฺท เทวา มนุสฺสา อสุรา นาคา คนฺธพฺพา เยจญฺเญ สนฺติ ปุถุกายา, เต อเวรา อทณฺฑา อสปตฺตา อพฺยาปชฺชา วิหเรมุ อเวริโนติ อิติ จ เนสํโหติ, อถ จ ปน สเวรา สทณฺฑา สสปตฺตา สพฺยาปชฺชา วิหรนฺติ สเวริโนติฯ

อิสฺสตีติ อิสฺสา, สา ปรสมฺปตฺตีนํ อุสูยนลกฺขณา, ตตฺเถว อนภิรติรสา, ตโต วิมุขภาวปจฺจุปฏฺฐานา, ปรสมฺปตฺติ ปทฏฺฐานา, สํโยชนนฺติ ทฏฺฐพฺพาฯ

มจฺเฉรภาโว มจฺฉริยํ, ตํลทฺธานํ วา ลภิตพฺพานํ วา อตฺตโน สมฺปตฺตีนํ นิคูหนลกฺขณํ, ตาสํเยว ปเรหิ สาธารณภาว อกฺขมนรสํ, สงฺโกจนปจฺจุปฏฺฐานํ, กฏุกญฺจุกตา ปจฺจุปฏฺฐานํ วา, อตฺตสมฺปตฺติปทฏฺฐานํ, เจตโส วิรูปภาโวติ ทฏฺฐพฺพํฯ

กิํ วณฺโณ เอโสติ ตํ ตํ โทสํ วทนฺโต ปริยตฺติญฺจ กสฺสจิ กิญฺจิ อเทนฺโต ทุพฺพณฺโณ เจว เอฬมูโคจ โหติฯ

ยาว ตํ นปฺปหียติ, ตาว เทวมนุสฺสา อเวรตาทีนิ ปตฺถยนฺตาปิ เวราทีนิ นปริมุจฺจนฺติเยวฯ

อถ โข สกฺโก เทวานมินฺโท ภควนฺตํ อุตฺตริ ปญฺหํ อปุจฺฉิ–

อิสฺสามจฺฉริยํ ปน มาริส กิํ นิทานํ กิํ สมุทยํ กิํ ชาติกํ กิํ ปภวํ, กิสฺมิํ สติ อิสฺสามจฺฉริยํ โหติ, กิสฺมิํ อสติ อิสฺสามจฺฉริยํ น โหตีติฯ

อิสฺสามจฺฉริยํ โข เทวานมินฺท ปิยาปฺปิยนิทานํ ปิยาปฺปิยสมุทยํ ปิยาปฺปิยชาติกํ ปิยาปฺปิยปภวํ, ปิยาปฺปิเย สติ อิสฺสามจฺฉริยํ โหติ, ปิยาปฺปิเย อสติ อิสฺสามจฺฉริยํ นโหตีติฯ

น สกฺกา ทาตุํ, กิลมิสฺสติ วา อุกฺกณฺฐิสฺสติ วาติอาทีนิ วตฺวา มจฺฉริยํ กโรติฯ

อโห วตสฺส เอวรูปํ น ภเวยฺยาติ อิสฺสํ กโรติฯ

มยมฺเปตํ มมายนฺตา น ปริภุญฺชาม, น สกฺกา ทาตุนฺติ มจฺฉริย กโรติฯ

ฐเปตฺวา มํ โก อญฺโญ เอวรูปสฺส ลาภีติ อิสฺสํ วา กโรติ, ยาจิโต ตาวกาลิกมฺปิ อททมาโน มจฺฉริยํ วา กโรติฯ

ปิยาปฺปิยํ โข ปน มาริส กิํนิทานํ กิํสมุทยํ กิํชาติกํ กิํปภวํ, กิสฺมิํ สติ ปิยาปฺปิยํ โหติ, กิสฺมิํ อสติ ปิยาปฺปิยํ น โหตีติฯ

ปิยาปฺปิยํ โข เทวานมินฺท ฉนฺทนิทานํ ฉนฺทสมุทยํ ฉนฺทชาติกํ ฉนฺทปภวํ, ฉนฺเท สติ ปิยาปฺปิยํ โหติ, ฉนฺเท อสติ ปิยาปฺปิยํ น โหตีติฯ

ฉนฺทนิทานนฺติเอตฺถ ปริเยสนฉนฺโท, ปฏิลาภฉนฺโท, ปริโภค ฉนฺโท, สนฺนิธิฉนฺโท, วิสฺสชฺชนฉนฺโทติ ปญฺจวิโธ ฉนฺโทฯ

อิเม มํ รกฺขิสฺสนฺติ โคปิสฺสนฺติ มมายิสฺสนฺติ สมฺปริวารยิสฺสนฺตีติฯ

ฉนฺโท โข ปน มาริส กิํนิทาโน กิํสมุทโย กิํชาติโก กิํปภโว, กิสฺมิํ สติ ฉนฺโท โหติ, กิสฺมิํ อสติ ฉนฺโท นโหตีติฯ ฉนฺโท โข เทวานมินฺท วิตกฺกนิทาโน วิตกฺกสมุทโย วิตกฺกชาติโก วิตกฺกปภโว, วิตกฺเก สติ ฉนฺโท โหติ, วิตกฺเก อสติ ฉนฺโท น โหตีติฯ

เอตฺตกํ รูปสฺส ภวิสฺสติ, เอตฺตกํ สทฺทสฺส, เอตฺตกํ คนฺธสฺส, เอตฺตกํ รสสฺส, เอตฺตกํ โผฏฺฐพฺพสฺส ภวิสฺสติ, เอตฺตกํ มยฺหํ ภวิสฺสติ, เอตฺตกํ ปรสฺส ภวิสฺสติ, เอตฺตกํ นิทหิสฺสามิ, เอตฺตกํ ปรสฺส ทสฺสามีติ ววตฺถานํ วิตกฺกวินิจฺฉเยน โหติฯ เตนาห ฉนฺโท โข เทวานมินฺท วิตกฺกนิทาโนติฯ

กถํ ปฏิปนฺโน ปน มาริส ภิกฺขุ ปปญฺจสญฺญาสงฺขานิโรธสารุปฺปคามินิํ ปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหตีติฯ

โสมนสฺสํปาหํ เทวานมินฺท ทุวิเธน วทามิ เสวิตพฺพํปิ อเสวิตพฺพํปิฯ โทมนสฺสํปาหํ เทวานมินฺท ทุวิเธน วทามิ เสวิตพฺพํปิ อเสวิตพฺพํปิฯ อุเปกฺขํปาหํ เทวานมินฺท ทุวิเธน วทามิ เสวิตพฺพํปิ อเสวิตพฺพํปิฯ

กิํ ปน ภควตา ปุจฺฉิตํ กถิตํ อปุจฺฉิตํ, สานุสนฺธิกํ อนนุสนฺธิกนฺติฯ

ปุจฺฉิตเมว กถิตํ โน อปุจฺฉิตํฯ สานุสนฺธิกเมว โน อนนุสนฺธิกํฯ

อิเม ปญฺจกฺขนฺธา กิํ เหตุกาติ อุปปริกฺขนฺโธ อวิชฺชาทิเหตุกาติ ปสฺสติฯ

อโหสุขํ อโหสุขนฺติ วาจํ นิจฺฉารยมานวเสน อุปฺปชฺชติฯ

อโหทุกฺขํ อโหทุกฺขนฺติ วิปฺปลาปยมานเมว อุปฺปชฺชติฯ

‘‘โสมนสฺสํปาหํ เทวานมินฺท ทุวิเธน วทามิ เสวิตพฺพํปิ อเสวิตพฺพํปี’’ติ อิติโข ปเนตํ วุตฺตํ, กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ

ตตฺถ ยํ ชญฺญา โสมนสฺสํ ‘‘อิมํ โข เม โสมนสฺสํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺตี’’ติ, เอวรูปํ โสมนสฺสํ น เสวิตพฺพํฯ ตตฺถ ยํ ชญฺญา โสมนสฺสํ ‘‘อิมํ โข เม โสมนสฺสํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺตี’’ติ, เอวรูปํ โสมนสฺสํ เสวิตพฺพํฯ ตตฺถ ยํ เจ สวิตกฺกํ สวิจารํ, ยํเจ อวิตกฺกํ อวิจารํ, เย อวิตกฺเก อวิจาเร, เต ปณีตตเรฯ ‘‘โสมนสฺสํปาหํ เทวานมินฺท ทุวิเธน วทามิ เสวิตพฺพํปิ อเสวิตพฺพํปี’’ติ อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ, อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ

น ลทฺธํ วต เม สพฺรหฺมจารีหิ สทฺธิํ วิสุทฺธิปวารณํ ปวาเรตุนฺติ อาวชฺชโต โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, อสฺสุธารา ปวตฺตนฺติ คามนฺต ปพฺภารวาสี มหาสีวตฺเถรสฺส วิยฯ

อมฺหากํ อาจริโย อญฺเญสํ อวสฺสโย โหติ, อตฺตโน ภวิตุํ น สกฺโกติ, โอวาทมสฺส ทสฺสามีติ อากาเสน คนฺตฺวา วิหารสมีเป โอตริตฺวา ทิวาฏฺฐาเน นิสินฺนํ อาจริยํ อุปสงฺกมิตฺวา วตฺตํ ทสฺเสตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ

กิํ การณา อาคโตสิ ปิณฺฑปาติกาติ อาหฯ

น เต ตุมฺหากํ อนุโมทนาย อตฺโถติ อากาเส อุปฺปติตฺวา อคมาสิฯ

อิมสฺส ภิกฺขุโน ปริยตฺติยา กมฺมํ นตฺถิ, มยฺหํ ปน องฺกุสโก ภวิสฺสามีติ อาคโตติ ญตฺวา อิทานิ โอกาโส น ภวิสฺสติ, ปจฺจูสกาเล คมิสฺสามีติ ปตฺตจีวรํ สมีเป กตฺวา สพฺพํ ทิวสภาคํ ปฐมยาม มชฺฌิมยามญฺจ ธมฺมํ วาเจตฺวา ปจฺฉิมยาเม เอกสฺมิํ เถเร อุทฺเทสํ คเหตฺวา นิกฺขนฺเต ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา เตเนว สทฺธิํ นิกฺขนฺโตฯ

ตโต ‘‘น มญฺเจ มยฺหํ จตูหิ อิริยาปเถหิ มคฺคผลํ อุปฺปชฺชิสฺสติ อรหตฺตํ อปตฺวา เนว มญฺเจ ปิฏฺฐิํ ปสาเรสฺสามิ, น ปาเท โธวิสฺสามีติ มญฺจํ อุสฺสาเปตฺวา ฐเปสิฯ

อิทานิ เม ติํสวสฺสานิ สมณธมฺมํ กโรนฺตสฺส, นาสกฺขิํ อรหตฺตํ ปาปุณิตุํ, อทฺธา เม อิมสฺมิํ อตฺตภาเว มคฺโควา ผลํวา นตฺถิ, น เม ลทฺธํ สพฺรหฺมจารีหิ สทฺธิํ วิสุทฺธิปวารณํ ปวาเรตุนฺติ จินฺเตสิฯ

โภ มหาสีวตฺเถร เทวตาปิ ตยา สทฺธิํ เกฬิํ กโรนฺติ, อนุจฺฉวิกํ นุ โข เต เอตนฺติ วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ อคฺคเหสิฯ โส อิทานิ นิปชฺชิสฺสามีติ เสนาสนํ ปฏิชคฺคิตฺวา มญฺจกํ ปญฺญเปตฺวา อุทกฏฺฐาเน อุทกํ ปจฺจุปฏฺฐเปตฺวา ปาเท โธวิสฺสามีติ โสปานผลเก นิสีทิฯ

อเปถ ภนฺเต มาตุคาโมติ โอกาสํ กาเรตฺวา เถรํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา ปุรโต อุกฺกุฏิโก นิสีทิตฺวา ปาเท โธวิสฺสามีติ อาหฯ

เต ปณีตตรา เทวา,

อกนิฏฺฐา ยสสฺสิโน;

อนฺติเม วตฺตมานมฺหิ,

โส นิวาโส ภวิสฺสติ;

ธมฺมทายาทา เม ภิกฺขเว ภวถ, มา อามิสทายาทา, อตฺถิ เม ตุมฺเหสุ อนุกมฺปา, กินฺติ เม สาวกา ธมฺมทายาทา ภเวยฺยุํ, โน อามิสทายาทาติฯ ตุมฺเห จ ภิกฺขเว อามิสทายาทา ภเวยฺยาถ, โน ธมฺมทายาทาฯ ตุมฺเหปิ เตน อาทิยา ภเวยฺยาถ, อามิส ทายาทา สตฺถุสาวกา วิหรนฺติ, โน ธมฺมทายาทาติฯ อหมฺปิเตน อาทิโย ภเวยฺยํ อามิสทายาทา สตฺถุ สาวกา วิหรนฺติ, โน ธมฺมทายาทาติฯ ตุมฺเห จ เม ภิกฺขเว ธมฺมทายาทา ภเวยฺยาถ โน อามิสทายาทาฯ ตุมฺเหปิ เตน อาทิยา ภเวยฺยาถ ธมฺมทายาทา สตฺถุ สาวกา วิหรนฺติ, โน อามิสทายาทาติฯ อหมฺปิ เตน น อาทิโย ภเวยฺยํฯ ธมฺมทายาทา สตฺถุ สาวกา วิหรนฺติ, โน อามิสทายาทาติฯ ตสฺมาติห เม ภิกฺขเว ธมฺมทายาทา ภวถ, มา อามิสทายาทา, อตฺถิเม ตุมฺเหสุ อนุกมฺปา, กินฺติ เม สาวกา ธมฺมทายาทา ภเวยฺยุํ, โน อามิสทายาทาติฯ

กหํ พุทฺโธ กหํ ภควา กหํ เทวเทโว นราสโภ ปุริสสีโหติ ภควนฺตํ ปริเยสนฺติฯ

วุตฺตมฺปิเจตํ ‘‘เตน โข ปน สมเยน ภควา สกฺกโต โหติ ครุกโต มานิโต ปูชิโต อปจิโต ลาภี จีวร ปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ, ภิกฺขุสงฺโฆปิ โข สกฺกโต โหติ…เป.… ปริกฺขาราน’’นฺติฯ

ยาวตา โข จุนฺท เอตรหิ สงฺโฆ วา คโณ วา โลเก อุปฺปนฺโน, นาหํ จุนฺท อญฺญํ เอกสงฺฆมฺปิ สมนุปสฺสามิ, เอวํ ลาภคฺค ยสคฺคปตฺตํ, ยถริว จุนฺท ภิกฺขุสงฺโฆติฯ

อมฺหากํ อาจริยสฺส เทถ, อุปชฺฌายสฺส เทถาติ อุจฺจาสทฺท มหาสทฺทํ กโรนฺติฯ สา จ เนสํ ปวตฺติ ภควโตปิ ปากฏา อโหสิฯ ตโต ภควา อนนุจฺฉวิกนฺติ ธมฺมสํเวคํ อุปฺปาเทตฺวา จินฺเตสิฯ

ปจฺจยา อกปฺปิยาติ น สกฺกา สิกฺขาปทํ ปญฺญเปตุํฯ ปจฺจยปฏิพทฺธา หิ กุลปุตฺตานํ สมณธมฺมวุตฺติฯ หนฺทาหํ ธมฺมทายาทปฏิปทํ เทเสมิฯ

สา สิกฺขากามานํ กุลปุตฺตานํ สิกฺขาปทปญฺญตฺติ วิย ภวิสฺสติ นครทฺวาเร ฐปิตสพฺพกายิกอาทาโส วิย จ, ยถา หิ นคร ทฺวาเร ฐปิเต สพฺพกายิเก อาทาเส จตฺตาโร วณฺณา อตฺตโน ฉายํ ทิสฺวา วชฺชํ ปหาย นิทฺโทสา โหนฺติฯ

โส หิ พฺราหฺมณ ภควา อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส อุปฺปาเทตา, อสญฺชาตสฺส มคฺคสฺส สญฺชเนตา, อนกฺขาตสฺส มคฺคสฺส อกฺขาตา, มคฺคญฺญู มคฺควิทู มคฺคโกวิโทติจฯ โส หาวุโส ภควา ชานํ ชานาติ, ปสฺสํ ปสฺสติ จกฺขุภูโต ญาณภูโต ธมฺมภูโต พฺรหฺมภูโต วตฺตา ปวตฺตา อตฺถสฺส นินฺเนตา อมตสฺส ทาตา ธมฺมสฺสามี ตถาคโตติจ, …ฯ

ปณีเตน ขาทนีเยน โภชนีเยน สหตฺถา สนฺตปฺเปสิ สมฺปวาเรสิฯ

อเร ตฺวํ สุคตาติริตฺตมฺปิ ปิณฺฑปาตํ ปฏิกฺขิปิตฺวา อีทิสํ อิจฺฉํ อุปฺปาเทสิฯ

ทุพฺภโร ภิกฺขุ น สกฺกา โปสิตุํฯ

อมฺหากํ ภทนฺโต สุภโร โถเกนปิ ตุสฺสติ, มยเมว นํ โปสิสฺสามาติ ปฏิญฺญํ กตฺวา โปเสนฺติฯ

‘‘อเร ตฺวํ นาม ตทา สุคตาติริตฺตมฺปิ ปิณฺฑปาตํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ตถา ชิฆจฺฉาทุพฺพลฺยปเรโตปิ สมณธมฺมํ กตฺวา อชฺช โกสชฺชมนุยุญฺชสิ’’ –

ยา จ โข อานนฺทกถา อภิสลฺเลขิตา เจโตวินีวรณสปฺปายา เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติฯ เสยฺยถิทํ อปฺปิจฺฉกถาติ …,ฯ

อิทมโวจ ภควา, อิทํ วตฺวาน สุคโต อุฏฺฐายาสนา วิหารํ ปาวิสิฯ

อิมํ มยา สํขิตฺเตน อุทฺเทสํ อุทฺทิฏฺฐํ วิตฺถาเรน อวิภตฺตํ, ธมฺมปฏิคฺคาหกา ภิกฺขู อุคฺคเหตฺวา อานนฺทํ วา กจฺจานํ วา อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉิสฺสนฺติ, เต มยฺหํ ญาเณน สํสนฺเทตฺวา กเถสฺสนฺติ, ตโต ธมฺมปฏิคฺคาหกา ปุน มํ ปุจฺฉิสฺสนฺติ, เตสํ อหํ สุกถิตํ ภิกฺขเว อานนฺเทน, สุกถิตํ กจฺจาเนน, มํ เจปิ ตุมฺเห เอกมตฺถํ ปุจฺเฉยฺยาถ, อหมฺปิ นํ เอวเมว พฺยากเรยฺยนฺติฯ

จูฬโคสิงฺคสุตฺต

เอวํ เม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา นาติเก วิหรติ คิญฺชกาวสเถ, เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา จ อนุรุทฺโธ อายสฺมา จ นนฺทิโย อายสฺมา จ กิมิโล โคสิงฺคสาลวนทาเย วิหรนฺติฯ อถโข ภควา สายนฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยน โคสิงฺคสาลวนทาโย, เตนุปสงฺกมิฯ อทฺทสา โข ทายปาโล ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํฯ ทิสฺวาน ภควนฺตํ เอตทโวจ ‘‘มา มหาสมณ เอตํ ทายํ ปาวิสิ, สนฺเตตฺถ ตโย กุลปุตฺตา อตฺตกามรูปา วิหรนฺติ, มา เตสํ อผาสุกมกาสี’’ติฯ